Kto jest bardziej inteligentny, Azjaci czy mieszkańcy Zachodu? Czy rzeczywiście Ludzie Księgi uzyskują lepsze rezultaty w nauce? Czy grupowe rĂłżnice w wynikach testĂłw można uzasadniać czynnikami genetycznymi? Co mogą zrobić rodzice, by podnieść poziom inteligencji swoich dzieci? Co sprawia, że niektĂłre narodowości wyrĂłżniają się w inżynierii, a inne w nauce? Czy szkoły mogą zlikwidować rĂłżnice w osiągnięciach edukacyjnych pomiędzy przedstawicielami rĂłżnych klas społecznych i ras?

Od pesymistycznych tez książki "The Bell Curve" po bardziej wspĂłłczesne kontrowersje wokĂłł poglądĂłw genetyka Jamesa Watsona na temat rasy i inteligencji, konsekwentnie nie brano pod uwagę jednego czynnika - kultury. Podobnie jak kiedyś Stephen Jay Gould w książce "The Mismeasure of Man", wybitny psycholog społeczny Richard E. Nisbett mierzy się z poglądem, iż o inteligencji przesądza biologia, twierdząc, że to głĂłwnie kultura odpowiada za kształtowanie naszego potencjału. Intelekt nie zależy jego zdaniem przede wszystkim od genĂłw, lecz determinuje go zwłaszcza oddziaływanie społeczne.

Niezliczone dane wyjaśniające, dlaczego dzięki szkołom rozwijamy się intelektualnie, jak przynależność do danej klasy społecznej wpływa na iloraz inteligencji oraz jak czynniki kulturowe decydują o tym, że rĂłżne grupy mają odmienne predyspozycje, sprawiają, że książka "Inteligencja. Sposoby oddziaływania na IQ" z pewnością zajmie należne jej miejsce wśrĂłd literatury przedmiotu. Nisbett zdecydowanie podkreśla potrzebę gruntownej zmiany naszego podejścia do edukacji, twierdząc, że to czynniki podatne na zmiany i możliwe do kontrolowania, jak szkoły i otoczenie społeczne, a nie wrodzony kod genetyczny, odpowiadają za nasz rozwĂłj intelektualny.

Jako pierwsza istotna publikacja tak jednoznacznie i zdecydowanie opowiadająca się za centralną rolą kultury w kształtowaniu możliwości poznawczych, książka ta z pewnością na nowo rozpali burzliwą debatę na temat roli i odpowiedzialnego udziału społeczeństwa w formowaniu ilorazu inteligencji, a w rezultacie przyniesie daleko idące konsekwencje dla systemu oświaty, gospodarki i całego społeczeństwa.